Beginnersfouten: spaghetti schrijfwerk

Spaghetti schrijfwerk komt voort uit intuïtief schrijven.

Wat is Spaghetti Schrijfwerk?

Je kunt het herkennen aan tekst die van ‘de hak op de tak gaat’. Waarbij de zinnen en alinea’s niet op elkaar aan lijken te sluiten, maar wel via een onderwerp aan elkaar verbonden lijken te zijn.

Een voorbeeld:

Ik heb een hond die Sjaak heet. Ik hou van honden, zelfs van hun geblaf. Papegaaien ken ik alleen van die ene keer uit de dierentuin. Leeuwen zou ik eigenlijk willen houden.

Dit is een herschreven stuk tekst dat ik tegenkwam tijdens het geven van schrijfcoaching. De schrijver associeert duidelijk op het onderwerp dieren en wellicht geluid. Ik begrijp waar de zinnen vandaan komen, maar als lezer van een verhaal denk je: waar gaat dit heen? Is dit echt nodig? Hoezo moet ik iets lezen over papegaaien?

Wanneer je schrijft zoals het uit je hoofd vloeit, kan dit leiden tot spaghetti schrijfwerk, omdat onze hersenen zo werken: we associëren snel en losjes. Maar dat is niet altijd navolgbaar voor anderen, of voor lezers van je boek of verhaal.

Zo kun je spaghetti schrijfwerk voorkomen

Associatief en creatief schrijven is erg belangrijk. Je moet het enkel leren doseren. Soms is je creatieve brein chaotisch en heb je je innerlijke redacteur nodig om tekst leesbaar en begrijpelijk te maken voor anderen. Zet je ‘innerlijke redacteur’ soms aan en check: doet deze zin ertoe? Hoe past dit in mijn plot? Groeit mijn personage of laat ik mijn personage zien?

Om antwoord te geven op deze vragen moet je een plot hebben uitgedacht (en dat mag heel losjes zijn), moet je weten wie je personages zijn en hoe ze zich gedragen en wat de groei is die je personage moet meemaken.

Vaak gaat dit makkelijker als je de tekst even weglegt en later herschrijft. Soms kunnen proeflezers ook meelezen en heel duidelijk aangeven wat voor hen niet werkt (terwijl het in jouw hoofd wel werkt) of een schrijfcoach zoals ik kan daar ook bij helpen.

Hoe voorkom ik spaghetti schrijfwerk?
Ook ik ben schuldig. Ik heb inmiddels twee romans op mijn naam staan en vele korte verhalen. Maar ook mijn verhalen en teksten stonden altijd boordevol spaghetti zinnen en alinea’s. Wat mij hielp was bovenaan een hoofdstuk opschrijven: