Als je net begint met schrijven, is het opbouwen van een schrijfroutine het waardevolst dat je voor jezelf kunt doen. Een gewoonte opbouwen is echter lastiger dan het lijkt. Ik gaf een workshop ‘Schrijven is topsport’ bij TOTAAL (creatief schrijven.be) en kreeg de vraag: hoe creëer je een stevige schrijfgewoonte? Mijn antwoord was ‘jezelf belonen‘, maar ik had het vermoeden dat er meer was. Ik besloot uit te pluizen waaruit een schrijfgewoonte bestaat en hoe je hem opbouwt.
Waaruit bestaat een gewoonte?
Volgens Charles Duhigg (‘The power of habit’) bestaat iedere gewoonte uit drie elementen:
- Cue
- Routine
- Reward
Een voorbeeld van een gewoonte:
- Je telefoon trilt (cue);
- Je opent zonder na te denken je telefoon met de code (routine);
- Je komt erachter wie je belt (reward), hier verlang je al naar voordat je je routine uitvoert (bij de cue).
Ik heb sinds kort een pup. Om haar te leren zitten, moesten we iedere dag het commando ‘zit’ oefenen. Ik zeg ‘zit’ (cue), zij gaat zitten (routine) en krijgt een brokje (reward). Inmiddels kan ik ‘zit’ zeggen, dan voert zij de routine uit, en soms is daar geen brokje meer voor nodig. Ik kwam er ook achter dat een variabele beloning (zoals eigenlijk een fruitmachine in een casino ook doet) nóg beter werkt.
Hoe ik mijn schrijfroutine opbouwde
Volgens mij ben ik niet de enige schrijver die een koffie-gewoonte heeft. Zo beloonde ik mezelf:
- Cue: een afspraak (met mezelf) in mijn agenda om te gaan schrijven;
- Routine: iedere weekenddag (doordeweeks heb ik een andere baan) werk ik vier uur aan schrijfwerk;
- Reward: koffiedrinken náást het schrijven – en laat ik eerlijk zijn: koffie met karamelsiroop.
Uiteindelijk dronk ik te veel koffie. Onze hersenen weten het verschil niet tussen een goede en slechte gewoonte – ik gelukkig wel. Dus limiteerde ik mezelf weer tot één kop koffie per dag. Het ging allang niet meer om de beloning, de routine had ik immers al.
Waar begint een schrijfroutine? Cue jezelf!
Pak nú je agenda erbij en plan volgende week een uur voor jezelf in. In dat uur ga je zitten en open je Microsoft Word, Evernote, Google Docs, of waar je ook in wilt werken. Verder hoef je jezelf geen doelen te stellen. Zitten, nadenken, misschien wat typen, misschien een plannetje maken; dat is genoeg. Als je het uur niet vol kan maken, doe je een halfuur. De eerste keer dat ik dit deed voelde ik me een bedrieger, ‘iemand die schrijvertje speelde’, maar ik ging wel door. Daar gaat het om.
Vertel je partner, kinderen, huisdieren en vrienden dat je dit geplande uur er niet bent (om dit te omzeilen werken veel schrijvers ‘s nachts en ‘s ochtendsvroeg). En houd deze afspraak met jezelf, alsof het een afspraak is om te gaan sporten of een taalcursus te volgen.
Maak van de afspraak een herhalende afspraak. De week erop doe je précies hetzelfde. Als je datzelfde tijdstip en dag niet kan, kies je een andere. Je mag best flexibel en lief voor jezelf zijn.
Schrijfmotivatie buiten jezelf
Prikkels van buitenaf kun je ook als ‘cue’ gebruiken: een schrijversgroepje, een schrijfopleiding of een schrijfwedstrijd. Deze dingen werken ook, alleen ben je dan van een prikkelende buitenwereld afhankelijk. Daarom zou ik altijd beginnen bij jezelf, jij bent degene die het moet gaan doen.
Geef jezelf een beloning na het schrijven
Als beginnend schrijver heb je geen beloning van buitenaf. Geen geld, geen subsidie, geen garantie dat je werk gepubliceerd wordt, geen fans, geen lezers, geen lezingen: niets. Je hebt alleen jezelf, dus moet je ervoor zorgen dat je dit inmense project gaat volhouden!
Meestal beloonde ik mezelf variabel, net als bij mijn puppy. Dan mocht ik bijvoorbeeld dromen over de flaptekst van het boek én ging ik daaraan werken (wat weer extra nuttig was). Soms ging ik Googlen naar foto’s voor de omslag. Soms gaf ik mezelf een koekje. Soms was de beloning vrijheid: dat ik na het schrijven een boek mocht gaan lezen of even een serie Netflixen. Soms dronk ik nog een kop koffie.
Voor mij leidde mijn gewoonte tot mijn debuut: ‘Niemand zoals hij‘.
Meer weten over de psychologie van schrijven? Het model van een Nobelprijswinnaar waardoor jij je hersenen slim gebruikt om te herschrijven 👇
Jouw boek in de boekhandel? Volg de online schrijfcursus.
✔️ No-nonsense online schrijfcursus. Schrijf je verhaal, maak personages en kweek je schrijfspier.
⬆️ 150+ schrijvers gingen je al voor.
