Theory of mind is een term binnen de psychologie. Iedereen heeft zijn eigen Theory of mind, een set van aannames en overtuigingen, oftewel de bril waarmee we de wereld waarnemen. Onze hersenen nemen namelijk niets direct waar – ze zitten netjes in onze schedel opgesloten. Je zintuigen nemen dingen waar, die vervolgens verwerkt worden op een bepaalde manier.
Het bijzondere is dat we als mensen in staat zijn een inschatting te maken van de Theory of mind van anderen. Vaak genoeg proberen we te simuleren hoe iemand over ons denkt, of hoe iemand zich voelt. Dit is wat ons mensen zulke sociale wezens maakt, en dit is waar je als schrijver heel goed in moet zijn om een echt personage te schrijven.
Sommige personages zijn zo goed geschreven dat lezers na het lezen in het echte leven de stemmen van de personages of hun aannames, wereldbeelden of oordelen meenemen. Professor Charles Fernyhough, schrijver en psycholoog, heeft een onderzoek gedaan waarin 19 procent van de lezers de stemmen van personages nog kon horen in hun hoofd nadat ze hun boek hadden neergelegd.
Als ik even nadenk kan ik me een paar stemmen (en ook hun manier van denken) voor de geest halen van sterke personages. Hagrid van Harry Potter bijvoorbeeld, Adriaan Mole, Celie uit The Color Purple, of de GVR van Roald Dahl. En bij Een klein leven kon ik me zo goed voorstellen dat Jude zichzelf sneed, zelfs al wilde ik het liever niet begrijpen.
Maak een Theory of Mind voor je personage:
- Veelal wordt Theory of Mind (of eigenlijk het model van denken) het sterkst gevormd in kinderjaren: hoe zagen de kinderjaren van jouw personage eruit en tot welke aannames in het nu leidt dit? Denk bijvoorbeeld aan: als kind is het personage beroofd en als volwassene checkt dit personage nog erg vaak of zijn portemonnee er is.
- Denk aan positieve ervaringen en negatieve ervaringen en de blijvende impact op wereldbeeld, emoties en gedrag.
- Gebruik Theory of Mind wanneer je een nieuwe locatie of personage introduceert: hoe kijkt jouw personage hier tegenaan? Heeft je personage aannames, oordelen of emoties? Zijn er bepaalde dingen die hem of haar of hen opvallen?
Meer tips voor het schrijven van personage?
Download het handboek en gebruik de schrijftool met personage management 👇
Jouw boek in de boekhandel? Volg de online schrijfcursus.
✔️ No-nonsense online schrijfcursus. Schrijf je verhaal, maak personages en kweek je schrijfspier.
⬆️ 150+ schrijvers gingen je al voor.
[…] er iemand voor ze klaar zal staan, en zien de wereld als een veilige en harmonieuze plek. Dit is de Theory of mind van je personage, de set van overtuigingen waaruit je personage bestaat. Uit onderzoek blijkt dat […]