Metaforen gebruiken in je boek of verhaal – Lucia

Met ziektes gaan we ‘het gevecht’ aan, op vakantie ‘laden we op’, positiviteit zien we als iets hoogs (‘ik voel me top’) en de toekomst ligt voor ons.

Metaforen worden gebruikt om ideeën of gevoelens te versterken of te verduidelijken, zonder het al te letterlijk te benoemen. Er is veelvuldig onderzoek naar gedaan.

Wanneer de ideeën van Alan Turing werden omgeschreven als ‘gloeilampjes’ vonden proefpersonen ze genialer dan wanneer ze ‘zaadjes’ werden genoemd (How linguistic Metaphor Scaffolds Reasoning, 2017).
Wie leest over klimaatverandering in oorlogstermen wil eerder zijn eigen gedrag aanpassen dan wie leest over klimaatverandering als tegenstander in een race, of een stuk waarin geen metaforen werden gebruikt. (Metaphors for the War (or Race) against Climate Change, 2017)

Als je een boek schrijft, kun je metaforen gebruiken om de boodschap duidelijker over te brengen. Het kan bijdragen aan de beleving van een scène of personage, of het kan je helpen een abstract idee concreter te maken.

Drie manieren om metaforen te gebruiken in je boek of verhaal

Ten eerste kun je proberen om je ogen open te houden voor metaforen in het dagelijkse leven. Luister naar hoe mensen praten en probeer te onthouden wat voor metaforen ze gebruiken. Kun je een betere bedenken? Of eentje die net wat beter past? Doe hetzelfde wanneer je leest: noteer metaforen die je mooi vindt. Daar leer je van, en je kunt zelf ook verder gaan associëren. Soms maak ik een woordenweb op een papiertje en probeer ik in vijf minuten zoveel mogelijk vergelijkingen of associaties te bedenken.
Gebruik een metafoor om de lezer zich beter in te laten leven in het verhaal met het principe show, don’t tell. Bijvoorbeeld, als je wilt laten zien hoe verdrietig een personage is, kun je zeggen dat “haar ogen als rivieren waren die bijna uit haar oevers treden”. (oké, geen fantastisch voorbeeld, maar goed, het is maar een idee)
Je kunt ook metaforen gebruiken om abstracte ideeën, gevoelens of andere dingen uit te werken die geen naam of omschrijving hebben. Of om meer tijd, ruimte te geven aan heftige gevoelens of scènes.

Pas op voor clichés wanneer je metaforen gebruikt. De metafoor: ‘Ik pelde haar laag voor laag af als een ui’ vind ik zelf verschrikkelijk, vooral omdat ik mezelf of andere mensen nooit zou vergelijken met een ui. Misschien heb jij ook wel een metafoor die je haat.

Niet iedere metafoor die je bedenkt is goed. Het moet echt bij je personage passen en verhaal passen. Het helpt als je veel leest en ervaring opdoet met schrijven.

Voorbeelden van metaforen uit boeken

Dit boek is een stilte.
uit: Clarice Lispectors Het uur van de Ster.
Nog voor de zon opkwam was hij weggegaan, haastig, als iemand die vond dat hij er beter nooit geweest was.
uit: Griet op den Beecks Let op mijn woorden.
Theresa’s medium wuifde alsof ze een lastige vlieg wegjoeg.
uit: Daphne Huisdens Charlatans.

Ga lezen en ga op onderzoek uit. Vind metaforen die je mooi vindt, die je helpen het verhaal beter te begrijpen. Zo ga jij uiteindelijk ook beter schrijven.