Naast dat een boek gemiddeld uit zo’n 50.000 tot 120.000 woorden bestaat, word het vaak opgebouwd met een bepaalde structuur. Uit welke onderdelen bestaat een boek, welke elementen moeten sowieso in je boek zitten en hoe kan dat eruit zien? In deze blogpost leer je dat de structuur van een fictieboek uit zeker elf elementen bestaat: titel, opdracht, voorwoord, proloog, boekdelen, hoofdstukken, alinea’s, inspringen, epiloog, dankwoord en verantwoordig.
- Ik ga het in deze blog niet hebben over plot. De plot kan bijvoorbeeld een raamvertelling zijn, de ‘Heldenreis’ volgen of een Assepoester-verhaallijn, lees daarover meer in het blog over de plot.
De structuur van je boek in elf elementen
Natuurlijk verschillen boeken veel, maar hieronder heb ik voor fictie (romans, thrillers, etc.) een mogelijke structuur weergegeven in elf elementen.
- Titel van je boek;
- (Eventueel de naam van degene aan wie je je boek opdraagt, zoals bijvoorbeeld: Voor mijn zoon Bas);
- (Eventueel een voorwoord);
- Proloog: sommige boeken beginnen met een proloog. Dit is een hoofdstuk dat prikkelt, nieuwsgierig maakt, maar dat misschien pas later in het verhaal past. Vaak is het een deel van het verhaal dat naar voren is gehaald, waardoor als lezer dit stuk pas later op zijn plek zal vallen.
- Boekdelen: sommige boeken bestaan uit een aantal delen:
- Kan weergeven worden als een leeg vel met enkel latijn, zoals III, erop;
- Kan weergegeven worden als een leeg vel met DEEL IV erop;
- Soms zet de schrijver er jaartallen, locatie of personage bij om de lezer houvast te geven.
- Een deel kan ook een titel hebben. De bestseller Een klein leven doet het als volgt: een wit vel met DEEL II en dan eronder De postman.
- Hoofdstukken: Hoofdstukken kun je verschillend weergeven;
- Je kunt ze ‘becijferen’. Dus bovenaan een 1. zetten.
- Sommige schrijvers schrijven het zelfs uit: Hoofdstuk 1.
- Je kunt ze ook een naam geven, zoals in de Harry Potter boeken, of zoals Haruki Murakami soms doet (ik sloeg net De jacht op het verloren schaap open en daar staat als hoofdstuktitel: OPEN OREN (in kapitalen, ja).
- Jouw hoofdstukken kunnen ook een bepaald perspectief hebben, waardoor je ze anders weergeeft. Soms zie je de naam van het personage waar het hoofdstuk over gaat bovenaan staan.
In mijn debuut ‘Niemand zoals hij‘ schreef ik het hoofdverhaal afgewisseld met dagboekfragmenten geschreven door opa Pieter als schuingedrukte hoofdstukken waarbij de titel aftelt tot zijn dood. Dat aftellen had een sterk emotioneel effect op de lezer, omdat opa Pieter nog een bepaald aantal dagen te leven had gekregen van de dokter. (zie hieronder een foto)
- Alinea’s: een boek bestaat ook uit witregels. Witregels geven vaak een sprong in de tijd aan, een sprong naar een andere scène of bijvoorbeeld een sprong naar een ander perspectief. Ze maken de lezer even alert, zo van: joe, opletten! en geven de lezer ook even de tijd om te wennen.
- Inspringingen: De inspringingen (gemaakt met de Tab-knop op je toetsenbord) illustreren vaak een nieuwe gedachtegegang, of kaatsen de bal in een dialoog heen en weer (personage 1 zegt iets, dan nieuwe regel met inspringing en dan zegt personage 2 iets). Om hier goed in te worden kun je boeken die je zelf in huis hebt bestuderen.
- Epiloog: sommige boeken hebben een epiloog als afsluiting. Dit kan een flashforward naar de verdere toekomst zijn zoals bijvoorbeeld in het boek van Maraget Atwoord – De testamenten.
- Dankwoord: veel schrijvers bedanken de mensen die hen geholpen hebben bij het schrijven van een boek.
- Verantwoording: sommige schrijvers geven hun bronnen weer of geven een lijstje boeken weer waaruit ze inspiratie hebben opgedaan óf bijvoorbeeld stukken tekst hebben geciteerd.
(Links hoofdstukken vanuit het perspectief van Renke. Rechts dagboekfragemten (cursief) van opa.)
Natuurlijk is er niet één waarheid over hoe de structuur van een boek moet zijn, maar ik hoop dat deze blog je in ieder geval op weg helpt!
Meer over het schrijven van een boek + schrijftool 👇
Jouw boek in de boekhandel? Volg de online schrijfcursus. 👇
✔️ No-nonsense online schrijfcursus. Schrijf je verhaal, maak personages en kweek je schrijfspier.
✔️ Unieke wetenschappelijke kennis over hoe je hersenen omgaan met creativiteit, redigeren en writer’s block
✔️ 6 videolessen, 145 minuten aan video in online leeromgeving.
Jouw verhaal doet ertoe,
schrijf het alsjeblieft.
⬆️ 300+ schrijvers gingen je al voor.